Her anne çocukları için en düzgününü ister. Lakin en düzgününü istemek fikri, bazen eksiksiz olmaya dönüşüyor. Halbuki harika olma gayreti, tıpkı vakitte annelerin tasasını artıran münasebetiyle öncelikle kendisine ziyan veren bir his. Uzman Klinik Psikolog Deniz Keskin, annelerin sık sık kendilerine “Ben uygun bir anne miyim?” sorusu sorduklarını vurgulayarak şunları söylüyor: Bu soru beraberinde, “kusurlu ya da eksik olma” korkusunu getiriyor. Birebir vakitte çaresizlik, hayal kırıklığı, öfke ve suçluluk üzere öbür pek çok güç duyguyu da içinde taşıdığı söylenebilir.
Dahası, bu hisler sadece anneye ziyan vermez. Beraberinde, aile içi çatışmalar, bazen çocukta başlayan şikayetler kendini gösterir. Pekala, hem güzel bir anne olmak hem de bu tasalarla baş etmek mümkün mü? Elbette! Öncelikle harika bir anne olma fikrinden uzaklaşmak gerekiyor.
Zira annelik, eksiksiz değil, kah bocalayıp kah bu bocalamalar üzerine düşünmek manasına geliyor. İngiliz pediatrist ve psikanalist D.W. Winnicott’un teorisine nazaran çocukların muhtaçlığı “mekanik bir mükemmellik” değil, “yeterince âlâ anne”dir. Gereğince güzel anne, aslında kendisi olabilen annedir. Uzman Klinik Psikolog Deniz Keskin, “yeterince düzgün anne”liğin tek bir formülü olmadığını, her anne-çocuk ikilisinin, kendine has seyahatini yaşadığını vurgulayarak; bu keşif sürecinde annelere ve babalara rehberlik edebilecek 5 fikir sunuyor.
Çocuğunuzla tıpkı olmayın, ona ayna olun
Aslında zati öylesiniz. Bebek, annesinin yüzüne baktığında kendisini görür. Anne, bebeğin gözünde, kendini var etme yolunda birinci aynadır. Lakin ayna olmak, birebir olmak manasına gelmiyor. Çocuğunuz, çabucak elde edemeyeceği bir şey istediğinde, riskli bir hareket yaptığında, öfkesini denetim edemediğinde yahut çok korktuğunda bunu birinci başlarda sözel olarak söz edemez, davranışlarıyla gösterir. Tam o anda ne yaşıyorsa, hissini ona gösteren bir ayna olun. Böylece çocuk, kendini ve dünyayı anlamaya başlar. Örneğin, sizinle inatlaşan çocuğunuza “Sen bunu tam da artık istiyorsun, olmayınca çok kızdın, beklemeyi sevmiyorsun” üzere tabirlerle yaklaşabilirsiniz. Doğumdan itibaren bebeğinize, hareketleri, hisleri, reddedişleri ve arayışlarında ayna olduğunuzda, çocuğunuzun his regülasyonu artar, hem kendini hem bir ötekini manaya kapasitesi gelişir; sizinle ve diğerleriyle bağları daha sağlıklı olur.
Hata yapacağınızı evvelce kabul edin
Ne sıklıkla kendinize öfkeli, yaptıklarınızı yahut unuttuklarınızı eleştiren bir ses duyuyorsunuz içinizde? Anneler de yanılgı yapar. Anneler de unutur, bunalır, öfkelenir, yorulur ve dayanaklara gereksinim duyar. Bu üzere yanlarımızı reddeden, içinizdeki sert sesi azaltabilmek; kendimizin yeten yanlarını daha çok duymaya başlamak epeyce kıymetli. Güvendiğiniz yakınlarınızla hislerinizi paylaşın. Yalnız olmadığınızı göreceksiniz. Güç hislerin günlük yaşantınızı, çocuğunuzla bağınızı etkilemeye başladığınızı hissettiğinizde ise bir uzmandan dayanak almayı deneyin.
Çocuğunuzun kelamlarına kulak verin
Çocuğunuzu merak etmek, o uzağınızdayken onunla ilgili evhamlarımızı değil, o yanınızdayken, onun aklından geçenleri, ilgilendiği şeyi merak etmek manasına gelir. Çocuğunuz bir şey söylediğinde ona kulak verin. Söylediği şey size anlamsız, yersiz ve bazen yanlış gelebilir. Ama çocuklar rastgele bir şeyi öylesine söylemez yahut sormazlar. Geçiştiren, yargılayan, reddeden karşılıklardan kaçının. Çocuğun söylediği şey her neyse, varsayımlara kapılmadan, birinci olarak onun ne demek istediğini, aklında ne olduğunu çocuğa sorun. Böylece, özgüvenin ve yaratıcılığın gelişmesine yardım etmiş ve daha inançlı bir bağlantıya alan açmış olursunuz.
Kendinize vakit ayırın
Çocuğunuza uygun gelebilmek için, öncelikle kendinize âlâ gelmeye çalışın. Birçok bayan, bakım veren kimliği ile o kadar meşguldür ki, kendisini unutmaya başlar. Fedakarlık ve annelik toplumumuzda eşleşmiş iki kavram. Öte yandan, sınırsızca vermek, “mükemmel” annelik illüzyonunun bir uzantısıdır. Kimse için mümkün değildir ve çocuğa da güzel gelmez. Kendine uygun gelmek denince, hem ruhsal hem fizikî istikametten ilgilenmeyi düşünebiliriz. Yapmaktan keyif aldığınız, size âlâ gelen şeylerin bir listesini yapın ve uygulamaya başlayın. Bakım gereksinimi en ağır yeni doğan bebeği olan anneler dahil, her annenin kendi başına vakit geçirmeye gereksinimi vardır. Erken periyotta bu mühlet daha kısayken, çocuk büyüdükçe mühletler ve sıklıklar da artabilir.
Kendi hislerinizi çocuğunuzla paylaşın
Çocuğunuz, kendi hislerini ve bu hislerle ne yapacağını, model alarak keşfeder. Hissettiğiniz her duyguyu, bilhassa de göstermekten kaçındığınız hislerinizi, isimleriyle ve yaşadığınız durumla ilişkili halde çocuğunuzla paylaşın. Çocuklar hisleri sezerler, ama biz onlara bu hisleri anlatmadıkça, anlamakta zahmet çekerler ve çoğunlukla kaygılanırlar. Örneğin gün içinde sizi üzen bir şey başınıza geldiyse, meskene geldiğinizde çocuğunuza bugün üzgün olduğunuzu, öğle canınızı sıkan bir olay yaşadığınızı ve bu yüzden bugün biraz daha sessiz ve dalgın olabileceğinizi anlatabilirsiniz. Bununla birlikte, güç hisler üzerine konuşurken, dayanakların ve tahlil yollarının da sizinle olduğunu hissettirin.
Çocuğunuzun, hislerinizin yoğunluğunda boğulmaması ve paniklememesi değerlidir. Çocuğun yaşına, yaşanan durumun onda yaratabileceği tesirlere dikkat ederek, anlamlandırabileceği biçimde paylaşımlarda bulunun. Çocuklara kusursuz bir dünya vaat etmek değil, orta ara sorunlar epeyce üzülebildiğimiz ancak bu kederlerle baş edebildiğimiz bir dünya sunmak, en bedelli armağanlardan biridir.
