PembeNar Özel
Rahim içindeki endometrium denilen dokunun, karıniçinde öbür dokulara yerleşmesine endometriozis denir. Bu durumda adet kanaması sırasında bu dokudan da kanama olduğundan şiddetli adet ağrısı oluşabilir. Ayrıyeten bu kanamanın verdiği hasara bağlı olarak cinsel temas sırasında ve değişik vakitlerde kasık ağrısı gelişebilir. Endometriozisin neden olduğu değerli bir başka sıhhat sorunu ise infertilite yani kısırlıkdır. Endometriozis yumurtalıklara yerleştiğinde, yumurtalık içinde kistlere neden olur. Bu kistlerin içinde, çikolata (koyu kahverengi) renginde sıvı toplanır ve bu nedenle bazen çikolata kistleri olarak isimlendirilmektedir. Kist tedavi edilmeyip büyük hacimlere ulaşırsa yırtılabilir ve içindeki sıvı karınboşluğuna yayılır bu da önemli komplikasyonlara neden olur.
Çocuk sahibi olamayan çiftlerin %40’ında görülüyor!
Endometriozis iddia edilenden daha sık gözlenen bir rahatsızlıktır. Tüm bayanların %3-5’inde, çocuk sahibi olmakta zahmet çeken çiftlerde ise %40’a varan oranlarda endometriozis varlığı saptanmaktadır. Endometriozisin infertilite ile kıymetli bir bağının olduğu kabul edilen bir gerçektir. Endometriozisli bayanlardaki üreme fizyolojisinin neredeyse her istikameti araştırılmış ve çeşitli bozukluklar olduğu gösterilmiştir. Şiddetli endometriozis varlığında, üreme organları ortasındaki anatomik bağlantının bozulması ve yapışıklıklar nedeni ile tüplerde meydana gelen tıkanıklıkların infertiliteye yol açtığı aşikardır. Lakin, minimal ve hafif endometriozisli olgularda infertilitenin nedenini tam olarak açıklamak kolay değildir. Son yıllarda elde edilen bulgular göstermektedir ki endometriozis ile bağlı infertilitede temel olarak dört faktörün rolü vardır. Bunlar: bozulmuş yumurta hücresi gelişimi, azalmış fertilizasyon, immünolojik faktörler ve embryonun rahim iç zarına tutunma sorunu.
Belirti vermiyor!
Endometriozisin kesin teşhisini sağlayan işaret yahut bulgu yoktur. Ultrason yumurtalıkdaki çikolata kistlerinin teşhisinde bize çok yardımcı olmaktadır. Endometriozisin kesin tanısı, laparoskopi yapılarak yani karnın içerisine milimetrik boyutlarda kanüller yerleştirilip ışıklı bir kamera yardımı ile karın içerisinin gözlenmesi ile konur. Bu teşebbüs sırasında hastalığın yaygınlığı ve şiddeti de değerlendirilebilmektedir.
Endometriozisde tedavi, infertilite (kısırlık) yahut ağrıyı azaltmak için yapılır. Laparoskopi sırasında endometriotik odakların çıkarılması uzun periyodik bir rahatlama sağlamaktadır. Şayet bebek istemi kelam konusu değilse, cerrahi tedavi sonrasında hastaya ek olarak endometriotik odakları baskılayıcı ilaç tedavisi de verilmektedir. Endometriozisin neden olduğu kısırlık tedavisinde, hastanın yaşı, kısırlığın mühleti, kısırlık yapan diğer patolojilerin olup olmadığı ve endometriozisin yaygınlık derecesi çok değerlidir. Tedavi bu bilgilerin ışığı altında yapılmalıdır. Günümüzde endometriozis ile alakalı infertilitede cerrahi tedavi ve bilhassa de laparoskopik cerrahi yaklaşım çok büyük değer kazanmıştır. Laparoskopik cerrahi sırasında tüm endometriozis odakları ve varsa çikolata kistleri çıkarılmaktadır. Günümüzde laparoskopik cerrahi açık cerrahiye oranla daha fazla tercih edilmektedir. Operasyon müddetinin, hastanede kalış ve güzelleşme müddetlerinin kısa olmasından ötürü laparoskopik cerrahi endometriozisin tedavisinde birinci seçenek olmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli husus cerrahi sırasında yumurtalık dokusunun korunmasıdır. Tekrarlayan cerrahi teşebbüslerden kaçınılması ve laparoskopik cerrahi konusunda tecrübeli olmak bu nedenle değerlidir.
Laparoskopik cerrahi tedavi yaklaşımı endometriozisle alakalı infertilitede gebeliği sağlayamaz ise tüp bebek tedavisi kaçınılmaz olmaktadır. Genel olarak, tüp bebek tedavisi öteki tedavi usullerinin başarısız olduğu, ileri evre hastalığı, uzun periyodik kısırlık hikayesi olan endometriozisli bayanlara önerilmektedir.