Görülme nedenleri; Plasenta gebelik boyunca bebeği desteklemek için büyür ve salgıladığı hormonlar annenin insülinin tesirini azaltır. Bu duruma insülin direnci denir. İnsülin kâfi tesir gösteremezse glukoz kandan temizlenip güce dönüştürülemez kan şekeri yükselir ve gebelik diyabeti ortaya çıkar. Genetik ve çevresel faktörler tesirlidir. Aile kıssası, obezite, ileri yaş üzere faktörler gelişimine taban hazırlar.
Gebelik diyabeti gebeliğin 24-28. Haftalarında yapılan seker yükleme testi ile tespit edilir. Oral glukoz tolerans testi tek basamaklı yahut iki basamaklı olarak yapılır. 75 gr glukoz tek evreli yükleme testinde 8 saatlik açlık sonrası şeker içildikten sonra 1. Ve 2. saatte kan kıymetlerine bakılır. Yahut 50 gr aç olmadan bakılan test ile 1. Saat kan şekeri ölçümü ve şayet yüksek ise 100gr lık 1.,2. Ve 3. Saatte kan şekeri bedellerine bakılan testlerdir. Bu testlere yalnızca açlık ve tokluk şekerlerinin bakıldığı analizler alternatif değildir. Şeker yükleme testinin anne adayına ve fetüsa hiçbir ziyanı yoktur.
Gebelik diyabeti anne ve bebek için kimi makûs sonuçlar doğurabilir. Gebelik diyabeti organogenez tamamlanmış olan geç gebelik devirlerinde geliştiği için çoklukla doğumsal defektlere sebep olmaz lakin yüksek seyreden kan şekeri iri bebek oluşmasına neden olarak olağan doğum sırasında bebeğin kanaldan geçişinde külfetlere sebep olabilir, sezaryen mümkünlüğünü arttırır. Ayrıyeten doğumdan çabucak sonra bebeğin kan şekerinin düşmesi, süreksiz teneffüs yetmezliği ve kalsiyum düşüklüğü bebekte görülecek öbür durumlardır. Gebeliği sırasın da diyabet teşhis edilmiş bayan ömür uzunluğu diyabet olma riski taşır. Tekrar diyabetli anne bebeğinde ileri yaşlarda obezite ve tip2 Diyabet riski kıymetli ölçüde artar. Bu nedenle gebelik sırasında alınacak tedbirlerle bu berbat sonuçlar engellenebilir.
Gebelik diyabeti nasıl tedavi edilir?
Gebelik diyabeti tespit edilen hastalarda tedavi kan şekeri regülasyonunun diyet ve antrenman ile olağan düzeylerde tutulmasını sağlamaktır. Şayet başarılı olunamazsa tedavide insülin uygulaması yapılmalıdır. Meskende kendi kendine kan şekeri takibi öğretilir ve tıbbi beslenme tedavisi anlatılır. Tıbbi beslenme tedavisindeki maksat hamilenin diyetin de karbonhidrat, protein ve yağ istikrarını düzenlemektir. Açlık kan şekerinin 95 ml/dl altında tutulması ve 1. Saat tokluk 140 ve 2. Saat tokluk şekerinin 120’nin altında tutulması hedeflenir. Şayet tıbbi beslenme tedavisi ve antrenman ile hedeflenen kan şekeri kıymetlerine ulaşılmadıysa hamileye insülin tedavisi önerilir. İnsülin başlandıktan sonrada hamile diyet yapmaya ve kendi kendine kan şekeri ölçümüne devam etmelidir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Türkan Gülpınar
