İhsan Dindar – Milliyet Tatil
Sarp bey, uzun yıllardır turizm bölümünde yer alan bir profesyonelsiniz lakin biz yeniden de sizi biraz daha tanımak için soralım. Sarp Özkar kimdir?
1993 yılında, turizm dalına transfermenlik ve çeşit liderliği vasıfları ile başladım. 1997’den itibaren yurt dışında tıp rehberliği, satış, operasyon departmanlaında çalıştıktan sonra, dalın en büyük ve önder tur operatörlerinde satış müdürlüğü, operasyon müdürlüğü ve pazarlama müdürlüğü misyonlarında bulundum. 2004 yılında Pazarlama müdürlüğümün yanı sıra turizm kesiminin birincilerinden biri olarak medya irtibat çalışmalarında bulundum. 50’in üzerinde ülkeye basın ve influencer seyahatleri düzenledim, onlarca basın toplantısı ve acenteler toplantısına sunumlarımla katkıda bulundum. Hala dalda yurt dışı çeşitler konusunda bir numara olan Türkiye’nin en kıymetli markalarından birinin, en başından markalaşma süreçlerinin içinde yer aldım ve markanın bugüne gelmesinde, grup arkadaşlarımın da katkısı ile emeğimin olduğunu söyleyebilirim. 3 yıl dünyanın değişik coğrafyalarında, Canon Türkiye için fotoğraflar çekip, projeler ürettim. 2015 yılı Eylül ayından bu yana da, turizm kesimindeki açığı görerek rakipsiz olabileceğim bir alan olan ve yalnızca Turizm kesimine hizmet veren Travel PR’ı kurdum. Bugün dünyanın en büyük küresel turizm firmalarına, dünyanın dört bir yanından turizm tanıtmak ofisleri ve Türkiye’nin güçlü markalarına irtibat hizmetleri sunuyorum.
Türk turizmi, olumsuz geçen birkaç yılın akabinde geçtiğimiz yılı rekorlarla kapattı. Bu yıldan beklentiniz nedir?
Türkiye turizmde çok önemli bir ivme yakaladı. Bu turizm furyasında Türk Hava Yolları üzere pahalı bir markaya sahip olmamızın hissesi da çok büyük. Bu sene de bilhassa yurt dışından gelen turist sayısında çok önemli bir artış kelam konusu. Güney ve Ege kıyılarındaki otellerin büyük çoğunluğu %100’e yakın doluluk oranları ile dönemi kapatacaklar. Düşünün ki, 2-3 sene öncesine kadar Türk seyahat severlerin otellerdeki yüzdesi %30-%40 düzeylerinde iken, geçtiğimiz yıl %20-25, bu yıl ise %15 düzeylerine gerilemiş durumda. Bunda otellerin yabancı kontenjanına daha fazla yer açması ve yabancı talebi nedeniyle artan fiyatların da tesiri olduğunu belirtmeliyim. Türk seyahat severler de bu yıl deniz tatili için Kıbrıs ve Kuzey Ege üzere turistin nispeten az talep gösterdiği yerlere gitmeyi tercih ettiklerini söyleyebilirim. Butik ve küçük otel tatilciliği konusunda da Türk seyahat severlerin bu sebepten bir talep artışı olduğundan bahsedebiliriz. Asıl patlamayı Türk seyahat severler için yurt içi kültür cinslerinde yaşandığını söyleyebilirim. Yurt dışına gidecek seyahat sever ise, fırsat diyebileceğimiz fiyatları bulabildikleri uzaklarda Güney Afrika, Küba-Meksika, Tayland üzere ülkeleri değerlendirirken Avrupa’da ise kendi aracı ile gezme, promosyonel gemi tipleri, vizesiz olması ile ön plana çıkan Balkan cinsleri halinde değerlendirmeyi tercih ediyorlar.
Operatörler yahut online uygulamalar… ikisi de tatile çıkacak olanların çeşit paketlerini satın almak için sıklıkla yardımına başvurduğu mecralar. Tüketiciler bu alanlarda hangi noktalara dikkat etmeli?
Özellikle online mecralardan alışveriş yapacak olan tüketiciler, websitesinin irtibat ayrıntıları olup olmadığını denetim etmeliler, satın alma yapmadan evvel birkaç kere müşteri ytemslcileri ile irtibata geçmeliler. TURSAB’ın acentelik doküman numarasını şirketten talep edip, TURSAB’ın acenteler ünitesine yahut online sorgulatmak üzere gerçek bir acente olup olmadığı denetim edilmelidir. Kredi kartlarını telefonda söylemek, mail order üzere yazı ile kağıda dökmek yerine, online sistemden, telefonda tuşlama yaparak yahut fiziki acenteye giderek şifrelerini girmek suretiyle ödemelerini yapmalarını da tavsiye ederim.
“Tayland tanınan bir rota”
Türk vatandaşlarının son devirde en çok ilgi gösterdiği yurt dışı rotalar nereleri? Bu ilginin nedenleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Bir periyotlar yurt dışında uzak rota dendiğinde en popüleri Tayland destinasyonuydu. Bunun sebebi hem ülkenin ucuz olması, hem de cins fiyatlarının çok uygun sayılara satılmasıydı. Lakin son birkaç yıldır uzak rotalar ortasında Küba, Meksika-Küba, Güney Afrika, Filipinler, Endonezya ve Güney Amerika üzere ülkeler revaçta. Bunun sebebi uçaklardan toplu satın alma yapan kimi acenteler sayesinde bu destinasyonların fiyatları taban düzeylere gelmiş durumda. Örneğin geçtiğimiz Ağustos ayında Küba’ya gittiğimde cinsin fiyatı 950 Euro idi. Geçtiğimiz ay da tekrar Küba çeşidinden mutlu kalmam nedeniyle Ejder Turizm’in bir öbür promosyon çeşidi olan Güney Afrikası’nı aldım, 990 Euro fiyatı vardı. Meksika-Küba çeşitlerinde bile düşünün ki 1.100 Euro civarına dolu dolu bir tatil yaşayabiliyorsunuz. Bugün Antalya’ya gitmeye kalktığınızda bundan aşağı para ödemiyorsunuz. Hasebiyle yurt dışında uzak ve vizesiz/veya kolay vizeli olan çeşitler tercih ediliyor. Yakınlarda ise vizesiz olan Gürcistan, Avrupa’da Balkan ülkeleri ve vizeli olmasına rağmen her daim Türk seyahatsever için en keyifli seyahat rotası olan İtalya tercih ediliyor diyebilirim.
Son yıllarda Avrupa’nın o çok bilindik rotaları dışında Uzak Doğu, Güney Afrika, Güney Amerika üzere alternatif rotalara da Türklerin ilgisi artmaya başladı. Öteki ülkelerin bölgeye düzenlediği tiplerle Türk operatörlerin çeşitlerinin içeriğini zenginlik bakımından kıyaslayabilir misiniz?
Türkiye’deki cins operatörlerini, yabancı operatörlerle kıyaslayacak olursam aslında birtakım bahislerde birbirinden ayrılıyorlar. Mesela yabancılar müsaadelerini 14 gün ve üzeri kullanabiliyorlar, Türkiye’de ise ekseriyetle bu müsaadeler 1 haftayla kısıtlı ve/veya bayram üzere tatil periyotlarında seyahat etme talihi oluyor. Türkiye’deki tıp operatörleri uzak destinasyonları paketlerken 3 çeşit yol izliyorlar. Birincisi benim üzere sık seyahat eden, seyahate gittiği ülkede kendi başına da gezme bahtı olanlara hitap eden tipler. Biraz evvel bahsettiğim Güney Afrika ve katıldığım Küba çeşitleri buna bir örnekti 950 Euro’ya Küba, 990 Euro’ya Güney Afrika… Örneğin Küba’da Varadero’ya gidip denize girmek istemiyorsan, boşu boşuna öbür cins operatörlerinin o pakete 200 USD olarak ekledikleri masraf cebinde kalıyor. Sen Havana kent cinsini yemekli bir halde alıp hür kalıyorsun. Sonra ister kendin gez, istersen rehberinle birlikte istediğin etraf gezisini satın al, daha mütevazı otellerde ve/veya mesken konaklaması yap seyahatin daha ucuza gelsin modeli… Bir oburu fiyatımız çok yüksek olmasın Küba’yı 1800 Euro’ya satmalıyız modeli ile tiplerin bir kısmını dahil edip, bir kısmını opsiyonel bırakma sistemi. Üçüncü model ise daha çok Fest Travel biçimi şirketlerde görülen, sabah-öğle-akşam yemeklerinden, bahşişe kadar dahil edilen, gidilen ülkede müşteriye ekstra para harcatmayan fakat fiyatın da olağan olarak en üst düzeylerde olduğu, en âlâ konaklama seçeneklerinin sunulduğu bir model diyebilirim. Yabancı cins operatörleri de bizim tıp operatörlerimize emsal çalışıyorlar, bu ayrım onlarda da oluyor.
Biraz da iç turizme geçelim… Erken rezervasyon devri nasıl geçti? Yerli turist için erken rezervasyon fırsatları hala devam ediyor mu?
İç turizmde erken rezervasyon periyodunda geçen seneye nazaran %20 oranlarında azalma var. Bunun sebebi fiyatların artması nedeniyle erken rezervasyon periyodunun bu sene için gerçek manada cazibesini yitirmesi diyebilirim. Bu azalış nedeniyle Mayıs ayına girmemize rağmen hala erken rezervasyon telaffuzları devam etmekte ve indirimler de uygulanmaktadır.
Sektörün içinde yer alan biri olarak, yurt içinde son periyotta en trend rotalar nereler? Örneğin Kars’a ilgi hâlâ devam ediyor mu?
Doğu Ekspresi, Van Ekspresi, Salda Gölü, Arapapıştı Kanyonu, Mersin Susanoğlu, Trabzon Rize etrafındaki yaylalar özellikle Gito ve Ayder, Artvin bölgesi, kent müzesi ve yeme-içme imkanları ile Gaziantep, yeniden son derece renkli ve keyifli bir destinasyon olan Adana, gastronominin değerli kentlerinden biri olan Hatay ve Burdur’daki Sagalassos tarafı ilgi gören yerler arasında…
Tatilde değerli bir husus da maliyet. Bu noktada tüketicilere ne üzere tavsiyeler verebilirsiniz?
Konu son derece açık ve ucuz tatilin adresi belli… Erken alan kazanır. Son dakikacı olmayan, tipini yahut uçak biletini erkenden alan (8-10 ay önce) her vakit çıkarlı çıkacaktır. Bir başka kıymetli bahis da, konaklamanızı, uçak biletinizi, araç kirlamanızı Neredekal.com ve Skyscanner stilindeki meta search sitelerinden yaparak, tıpkı oteli-uçağı daha ucuza bulabilirsiniz.
Son olarak daima tartışılan bir mevzuyu size de sormak isterim. Dalda çalışanları yetkinliği hakkında daima süregelen tenkitler var. Bunların başında da lisan ve deneyim yetersizliği bulunuyor. Siz bu hususta ne düşünüyorsunuz?
Yetkinlik eğitimle ve tecrübeyle kazanılan bir iştir. Bizde maalesef işe alım yapılır eğitim verilmeden, çalışan areneya atılıp pişmesi beklenir. Sonra da nitelikli işçi eksikliğinden, tecrübesizlikten bahsedilir. Yanılgıyı turizmci dostlar öncelikle kendinde arayacaklar.
ihsan.dindar@milliyet.com.tr
