Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op.Dr.Suzan Gençsoy tüp bebek yaşına dikkat çekti ve tüp bebek konusunda bilgiler verdi.
Tüp bebek tedavisi nedir? Hangi durumlarda uygulanır?
Tüp bebek tedavisi yumurta ve spermin beden dışında laboratuvar ortamında döllenmesi sürecidir. Süreç, yumurtalıkların hormonlar verilerek uyarılması, yumurtaların büyümesinin ultrasonografi ve kanda hormon kıymetlerinin bakılması ile takibi, yumurtalar istenilen büyüklüğe ulaştıklarında da ultrason eşliğinde iğne ile beden dışına alınması ve akabinde laboratuar kurallarında eşinin spermleri ile bir ortaya getirilerek döllendirilmesi etaplarını kapsar. Başarılı bir gebelik elde edebilmek gayesiyle; uygun sayıda embriyo 3. yahut 5. gün ortasında uygun görülen bir günde rahime yerleştirilir. Tüp bebek yöntemi
-Kadın ilişkin yumurtlama problemleri
-Her iki tüpün tıkalı olması
-Yumurta rezervinin besbelli azaldığı durumlarda
-Endometriozis
-Erkeğe ilişkin sperm sayısında bariz azalma, hareket azlığı, önemli hal bozukluğu ya da azoospermi(meni de hiç bulunmaması üzere durumlarda) uygulanmaktadır.
Yapılan incelemelerde infertilite (kısırlık) nedeninin ortaya konulamadığı ve öbür tedavilerle hamile kalamayan ve infertilite müddeti 3 yılı aşmış sebebi açıklanamayan kısırlık durumunda da tüp bebek sistemine başvurulmaktadır. İnfertilite sorunu olmadığı halde genetik geçişli hastalıkların şimdi gebelik oluşmadan, embriyo periyodunda tanımlanabilmesi ve yalnızca seçilmiş sağlıklı embriyoların transfer edilebilmesi maksadıyla da embriyolarda genetik teşhis (PGT) sisteminden faydalanılması mümkündür.
Hangi durumlarda tüp bebek tedavisi yapılamaz?
Ülkemizde tüp bebek de dahil olmak üzere tüm yardımcı üreme teknikleri ilgili yönetmelikler gereği yalnızca yasal olarak evli olan çiftlere uygulanmaktadır. Bayanlarda; erken yumurtalık yetersizliği yahut erken menopoz durumlarında, kâfi dozlarda hormon tedavisine karşın bayanda yumurta geliştirilemediği durumlarda, erkeklerde meni de sperm görülmediği ve yapılan testis biyopsilerinde sperm üretiminin olamadığının kanıtlandığı durumlarda, tüp bebek tedavisi uygulanamaz.
Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?
Tüp bebek tedavisi; yumurta gelişimi, yumurtaların toplanması, embriyo gelişimi ve embriyo transferi etaplarından oluşan bir süreçtir. Bu tedavi müddeti boyunca bayanın hastanede yatmasına gerek yoktur. Yumurta gelişimi müddetince birçok vakit gün çok ve bazen 3-4 günde bir kan analizi ve ultrasonografi incelemesi yapılır. Bu süreç ortalama 9-12 gün sürer. Bu mühletin sonunda yumurtalar belirli olgunluğa erişince çatlatma iğnesi verilir ve 35-36 saat sonrasında yumurta toplama süreci yapılır. Yumurta toplandığı gün sperm de alınır ve döllenme süreci gerçekleştirilir. Gelişen embriyolar kalite ve sayısına nazaran kıymetlendirilerek 2-6 gün sonra transfer edilirler. Hormon ilaçlarına başladıktan sonra embriyo transferine kadar geçecek toplam tedavi mühleti ortalama olarak 15–18 gündür.
Kadın yaşı başarıyı tesirler mi?
Kadının yaşı başarıyı belirleyen en değerli ögelerden biridir. Günümüzde değişen hayat şartları ve bayanların iş hayatında meslek yapma istekleri nedeniyle gebelik ileri yaşlara ertelenmektedir. Tedaviyi ertelemiş çiftlerde İleri bayan yaşı tedaviyi olumsuz olarak etkileyen faktörlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Eski uygulamalarda daha fazla yumurta elde edebilmek için yapılan yüksek doz ilaç uygulamalarının gebelik oranlarına olumlu bir katkı sağlamadığı, bilakis yalnızca makus kalitede yumurtaların elde edilmesine yol açtığı anlaşılmıştır. Son vakitlerde bu tıp olgularda “hasta dostu tedaviler” olarak da isimlendirebileceğimiz düşük dozlu tedavileri seçiyoruz. Bu tedaviler daha yeterli kalitede yumurtaların elde edilmesi ile muvaffakiyet talihini arttırırken, ilaç maliyetlerini de azaltmakta çiftlerin tedaviye olan ahenklerini arttırmaktadır.
Tüp bebek uygulamaları kaç sefer tekrarlanabiliyor?
Tüp bebek tedavilerinde uygulamaların makul bir sonu yoktur. Lakin yapılan çalışmalar muvaffakiyet bahtında 4-5 uygulamadan sonra artış olmadığını göstermektedir. Bu durumda tekrarlayan tedavilere geçmeden evvel kısırlığa neden olabilecek faktörlerin en ince ayrıntısına kadar tekrar araştırılması, mümkün faktörlerin ekarte edilmesi ve sonrasında tekrar tedaviye geçilmesi değerlidir. Her uygulama ortasında en az 2-3 ay orta verilmelidir.
Tüp bebek tedavisinde kaç embriyo transfer edilir?
Embriyo transferi ekseriyetle döllenmeden sonraki 2. gün ile 5. gün ortasında yapılabilir. Transfer edilecek embriyoları seçerken doktor, embriyolog ve hastanın birlikte kaç adet embriyo transferi yapılacağına karara vermesi gerekir. Bu kararı verirken öncelikle ülkemizdeki yönetmeliklere nazaran şayet geçerli bir sebep yoksa transfer edilecek embriyo sayısının 2 ile sonlandırıldığını belirtmekte fayda vardır. Yönetmeliğin kriterlerine nazaran daha evvelden başarısız denemeleri olmayan, 35 yaşından genç bayanlarda bir adet embriyo transfer edilir.Bu sayı bayanın yaşı arttıkça(35 yaş üstü), ve daha evvelki en az 2 başarısız denemelerin varlığında artabilir( 2 embriyo ile sınırlı).
Sigara çocuk sahibi olmayı tesirler mi?
Uzun vadeli ve yüksek sayıda sigara kullanımının üreme sistemi ve hormon aktivitesini olumsuz etkilediği düşünülür. Tesirin bilhassa yumurtalıklar seviyesinde olabileceği ve sigaranın adet düzensizliği, kısırlık ve erken menopoz üzere değerli sonuçlara yol açabileceği bilinmelidir. Gebelik oluştuğunda da anne karnındaki bebeğe gelişme geriliği ve düşük doğum tartısına yol açabilir.
Obezite (şişmanlık) çocuk sahibi olmayı tesirler mi?
Vücut tartısının boya oranına beden kitle indeksi denir ve pahanın >30 kg/m2 olması durumunda bayanlarda yumurtaların gelişimini olumsuz etkileyebilir . Tüp bebek uygulamalarında yüksek beden kitle indeksine sahip bayanların hormon ilaçlarına yanıtı daha berbat olur ve daha az sayıda folikül gelişir.Ayrıca yağların karın etrafında toplanması daha tehlikelidir. Artmış bel /kalça etrafı oranı; kimi metabolik hastalıklar ve insülin direnci ile birlikte olunca hamile kalmayı olumsuz etkileyebilir. Polikistik overli hastalarda nizamlı yumurta gelişimi fazla kiloların verilmesi ile yine başlayabilir ve bizatihi gebelikler de oluşabilir.Gerekirse endokrin kısmı ile konsülte edilerek, diyetisyen eşliğinde yapılacak uygun diyet ve idman ile kilo verdikten sonra tedaviye başlamak gebelik bahtını arttırabilir.
